การขัดขืนของวลีในการทำสมรส

[Ābir]

การขัดขืนของวลีในการทำสมรส

(عضل الولي)

บทนำ

วลีของผู้หญิงในการสมรส คือ ผู้ปกครองและรับผิดชอบดูแลนาง การสมรสถือเป็นโมฆะหากไม่มีวลีของผู้หญิง

ประเภทของวลี
   วลีแบ่งออกเป็น 3 ประเภทคือ
1.   วลีคอศ
2.   วลีอาม
3.   วลีตะหฺกีม

วลีคอศ
คือ วลีที่เป็นเครือญาติซึ่งเป็นเพศชายและไม่เป็นผู้สืบสันดานของผู้อยู่ในความปกครอง

ลำดับชั้นความใกล้ชิดของวลีคอศ
เหมือนลำดับความใกล้ชิดของทายาทภาคส่วนเหลือ (อะเศาะบะฮฺ) ในการแบ่งมรดก โดยละเว้นผู้สืบสันดาน เพราะไม่อาจเป็นวลีได้

ดังนั้น ลำดับวลีที่ใกล้ชิดกับผู้หญิงมากที่สุดคือ
1.   ผู้สืบสายโลหิต ได้แก่ บิดา ปู่ เป็นต้น
2.   พี่น้องชายของผู้หญิง ได้แก่ พี่น้องชายร่วมบิดามารดา พี่น้องชายร่วมบิดา
3.   บุตรชายของ (2)
4.   พี่น้องชายของบิดาผู้หญิง ได้แก่ พี่น้องร่วมบิดามารดาของบิดาผู้หญิง พี่น้องชายร่วมบิดาของบิดาผู้หญิง
5.   บุตรชายของ (4)
6.   อื่น ๆ

ประเภทของวลีคอศ
วลีคอศแบ่งออกเป็นวลีอักร็อบและวลีอับอัด
วลีอักร็อบ คือวลีที่มีความใกล้ชิดกับผู้หญิงมากกว่า
ส่วนวลีอับอัด คือวลีที่มีลำดับความใกล้ชิดถัดจากวลีอักร็อบ เช่น ผู้หญิงมีบิดาและปู่ บิดาคือวลีอักร็อบ ส่วนปู่คือวลีอับอัด, ผู้หญิงมีปู่และพี่ชาย ปู่คือวลีอักร็อบ ส่วนพี่ชายคือวลีอับอัด

วลีอาม
คือ วลีที่อยู่ในตำแหน่งทางการปกครองของสังคมหรือประเทศ ซึ่งแบ่งออกเป็น
1. วลีฮากิม
ก.   ประมุขของประเทศ ผู้รักษาการแทน ผู้อยู่ในตำแหน่งรองจากบุคคลเหล่านั้น
ข.   ผู้ที่ได้รับการแต่งตั้งจากบุคคล (ก) เช่นดะโต๊ะยุติธรรมหรือกอฎี
2.   วลีอามอื่นที่นอกเหนือจากวลีฮากิม

วลีตะห์กีม
คือ วลีในกรณีที่หญิงไม่มีวลีคอศและวลีอาม หญิงนั้นและชายที่หญิงนั้นจะสมรสด้วยสามารถร่วมกันตั้งบุคคลหนึ่งที่เป็นการเฉพาะเจาะจงและเป็นที่รู้จักของผู้ตั้งให้เป็นวลีเฉพาะกิจของหญิงนั้น

การย้ายจากวลีคอศเป็นวลีอาม
การทำการสมรสให้หญิงเป็นสิทธิของวลีคอศเท่านั้น เว้นแต่บางกรณีที่วลีอามมีสิทธิ์ในการทำการสมรส ดังนี้
1.   กรณีหญิงนั้นไม่มีสติปัญญาเยี่ยงวิญญูชนในบางกรณี
2.   วลีอักร็อบขัดขืนหรือหลีกเลี่ยงไม่ยอมทำการสมรส (อาฎิล) โดยที่
-   ชายนั้นคู่ควรกับหญิง
-   ผู้หญิงมีสติปัญญาเยี่ยงวิญญูชนและบรรลุศาสนภาวะ
-   ผู้หญิงได้ร้องขอต่อวลีแล้ว แต่ยังไม่ถึง 3 ครั้ง
3.   วลีอยู่ไกลจากสถานทีสมรสเกิน 96 กิโล และไม่สามารถติดต่อได้
ศึกษารายละเอียดได้ที่ http://indahmind.com/forum/index.php/topic,1344.0.html
4.   ไม่มีวลีคอศหรือวลีคอศไม่มีความสามารถ
4.1   วลีอักร็อบอยู่ในสภาพอิหรอม
4.2   วลีอักร็อบเป็นบุคคลเดียวกันที่จะแต่งกับหญิงนั้น และไม่มีวลีคอศอื่น
4.3   วลีถูกกักขังจนไม่สามารถทำการสมรสหรือตั้งตัวแทน
4.4   วลีอักร็อบสูญหายและยังไม่มีคำสั่งศาลว่าเสียชีวิตแล้ว
4.5   วลีไม่มีสติสัมปชัญญะในช่วงเวลาที่จะทำการสมรส ซึ่งเป็นมาแล้วไม่เกิน 3 วัน

[Ābir]

การขัดขืนของวลีในการทำสมรส

ความหมายการขัดขืนของวลีคอศ
   คือการที่วลีขัดขืนปฏิเสธการทำสมรสเมื่อผู้หญิงบรรลุศาสนภาวะและมีสติสัมปชัญญะได้ร้องขอให้ทำการสมรสกับผู้ชายที่คู่ควร

   ท่านอิมามอัน-นะวะวีย์กล่าวถึงสาเหตุของการเกิดการขัดขืนของวลีว่า
وَإِنَّمَا يَحْصُلُ العَضْلُ إِذَا دَعَتْ بَالِغَةٌ عَاقِلَةٌ إِلى كُفْءٍ وَامْتَنَعَ
“และที่จริง จะเกิดการขัดขืนได้ต่อเมื่อผู้หญิงที่บรรลุศาสนภาวะและมีสติสัมปชัญญะได้ร้องขอให้วลีทำการสมรสกับผู้ชายที่คู่ควร แต่เขาปฏิเสธ” (มินฮาจญ์ อัฏ-ฏอลิบีน, 207)

ผู้มีสิทธิ์ทำการสมรสเมื่อวลีคอศขัดขืนไม่ยอมทำการสมรส
ตามมัซฮับชะฟีอีย์ ผู้มีสิทธิ์ทำการสมรสเมื่อวลีคอศขัดขืนปฏิเสธทำการสมรส คือ
1.วลีอาม หากวลีคอศขัดขืนทำการสมรสหลังจากผู้หญิงได้ร้องขอไม่ถึง 3 ครั้ง

อิมามอัน-นะวะวีย์กล่าวว่า
فَإِنْ فُقِدَ الْمُعْتِقُ وَعَصَبَتُهُ زَوَّجَ السُّلْطَانُ، وَكَذَا يُزَوِّجُ إِذَا عَضَلَ الْقَرِيبُ والْمُعْتِقُ
“หากไม่มีนายทาส (กรณีที่เจ้าสาวเป็นทาส) และทายาทภาคส่วนเหลือ (วลีที่เป็นเครือญาติ) ให้ผู้ปกครองทำการสมรสให้ และเช่นเดียวกัน หากวลีเครือญาติหรือนายทาสขัดขืนไม่ยอมทำการสมรส (ก็ให้ผู้ปกครองทำการสมรสให้)” (มินฮาจญ์ อัฏ-ฏอลิบีน, 207)

2. วลีอับอัด หากวลีอักร็อบขัดขืนปฏิเสธทำการสมรสหลังจากผู้หญิงได้ร้องขอตั้งแต่ 3 ครั้งขึ้นไป

อัล-มัฆรอวียฺกล่าวว่า
وَلَا تنْتَقل لِلأَبْعَد إِذا كَانَ العَضْلُ دُوْنَ ثَلَاثٍ فَإِنْ كَانَ ثَلَاثًا زَوَّجَ الْأَبْعَد
“และจะไม่ย้าย (อำนาจการแต่งงาน) ไปสู่วลีอับอัด หากการขัดขืนนั้นน้อยกว่า 3 ครั้ง และหากขัดขืน 3 ครั้ง (หรือมากกว่า) ให้วลีอับอัดทำการสมรส” (อัส-สิรอจญ์ อัล-วะฮฺฮาจญ์, 366)

การที่วลีขัดขืนไม่ยอมทำการสมรสให้ผู้หญิงที่อยู่ใต้การปกครองสามครั้ง วลีนั้นถือเป็นบุคคลฟาสิค จึงขาดคุณสมบัติการเป็นวลี อำนาจการทำการสมรสจึงตกเป็นของวลีอับอัด แต่ถ้าขัดขืนไม่ถึงสามครั้ง ยังไม่อาจตัดสินได้ว่าเป็นบุคคลฟาสิค อำนาจจึงตกเป็นของวลีอาม
ทั้งนี้ เมื่อสอบสวนแล้วปรากฏว่า วลีขัดขืนไม่ยอมทำการสมรสโดยไร้เหตุผลจริง

หุก่มการขัดขืนปฏิเสธการทำสมรส
   ถือเป็นสิ่งต้องห้าม (หะรอม) และจำเป็นต้องถอนอำนาจการแต่งงานจากวลีคนดังกล่าวหากเป็นไปตามเงื่อนไขทุกประการ

แนวทางการตัดสินวลีที่ขัดขืนไม่ยอมทำการสมรส
การจะตัดสินวลีว่าขัดขืนการทำสมรสหรืออัฎล์ ถือเป็นคดีที่ต้องตัดสินตามกระบวนการพิพากษาที่ต้องมีการไต่สวน เพราะมีโจทย์และจำเลย

   ท่านอิมามอัน-นะวะวีย์กล่าวว่า
وَلَا يَتَحَقَّقُ الْعَضْلُ حَتَّى يَمْتَنِعَ بَيْنَ يَدَيِ الْقَاضِي
“และไม่ถือว่าเป็นการอัฎล์ จนกว่า (วลี) จะขัดขืนไม่ยอมทำการสมรสต่อหน้าผู้พิพากษา” (เราะเฎาะฮฺ อัฏ-ฏอลิบีน, 7/58)

   ดังนั้น แนวทางการตัดสินจึงเหมือนกับการตัดสินคดีความทั่วไป ดังนี้
1. ผู้พิพากษาหรือผู้ตัดสินต้องเชิญบุคคล 3 คนเมื่อมีการพิจารณา นั่นคือ
        1.1 โจทย์ นั่นคือผู้หญิงที่ฟ้องวลีของตัวเองต่อผู้พิพากษาว่าขัดขืนไม่ยอมทำการสมรสให้กับผู้ชายที่คู่ควรกับนาง
        1.2 จำเลย นั่นคือวลีที่ถูกฟ้องว่าขัดขืนไม่ยอมทำการสมรสให้ผู้หญิงที่อยู่ใต้การปกครองของตัวเอง
        1.3 ผู้ชายที่ผู้หญิงประสงค์จะแต่งงานด้วย

ท่านอิมามอันนะวะวีย์กล่าวว่า
وَذَلِكَ بِأَنْ يَحْضُرَ الْخَاطِبُ وَالْمَرْأَةُ وَالْوَلِيُّ
“นั่นคือการที่ฝ่ายทาบทาม (ผู้ชาย), ผู้หญิง, และวลีอยู่ต่อหน้าผู้พิพากษา” (เราะเฎาะฮฺ อัฏ-ฏอลิบีน, 7/58)

2. ผู้พิพากษาหรือผู้ตัดสินต้องทำการไต่สวน
        2.1 โจทย์ (ผู้หญิง)
             2.1.1 คุณสมบัติของผู้หญิง
             2.1.2 การร้องขอให้วลีทำการสมรส ว่าได้มีการร้องขอจริงหรือไม่ จำนวนกี่ครั้ง
             2.1.3 การฟ้องร้อง กล่าวคือผู้หญิงต้องฟ้องร้องผู้พิพากษา และพิจารณามูลเหตุของการฟ้องร้อง
       2.2 จำเลย (วลี)
       พิจารณาเหตุผลของวลีที่ขัดขืนไม่ยอมทำการสมรสให้ผู้หญิง
       2.3 ผู้ชายที่ผู้หญิงประสงค์จะแต่งงานด้วย
        ว่ามีความ “คู่ควร” และสอดคล้องกับการให้การของวลีหรือไม่

3. หากปรากฏว่า เหตุผลของวลีนั้นฟังขึ้น ก็ไม่อาจทำการสมรสให้ผู้หญิงได้ แต่หากเหตุผลของวลีฟังไม่ขึ้น ให้ผู้พิพากษาสั่งให้วลีทำการสมรสให้ผู้หญิงที่อยู่ใต้การปกครอง และหากวลีขัดขืน ให้ผู้พิพากษาทำการสมรสแทน

อิมามอัน-นะวะวีย์กล่าวว่า
وَيَأْمُرَهُ الْقَاضِي بِالتَّزْوِيجِ فَيَقُولُ: لَا أَفْعَلُ، أَوْ يَسْكُتُ، فَحِينَئِذٍ يُزَوِّجُهَا الْقَاضِي
“และผู้พิพากษาสั่งให้วลีทำการสมรส หากวลีพูดว่า ฉันไม่ทำ หรือเขานิ่งเงียบไป เช่นนี้ ก็ให้ผู้พิพากษาทำการสมรสแทน” (เราะเฎาะฮฺ อัฏ-ฏอลิบีน, 7/58)

[Abu Muhammad]

ในบทความเขียนว่า ถ้าผู้หญิงร้องขอให้วะลีแต่งงานให้ แล้วในกรณีที่ผู้ชายเข้าไปขอผู้หญิง ผู้หญิงเห็นชอบแต่ไม่ได้ร้องขอให้วะลีช่วยแต่งให้ ทีนี้ถามว่าถ้าหากว่าวะลีมไ่ตอบรับคำขอแต่งงานจากฝ่ายชาย ถามว่า เข้าข่ายการขัดขืนของวะลีด้วยไหม

[Abu Muhammad]

น่าจะเขียนเรื่อง วะลีฆออิบด้วย เพราะเกี่ยวเนื่องกัน

[Ābir]

ในบทความเขียนว่า ถ้าผู้หญิงร้องขอให้วะลีแต่งงานให้ แล้วในกรณีที่ผู้ชายเข้าไปขอผู้หญิง ผู้หญิงเห็นชอบแต่ไม่ได้ร้องขอให้วะลีช่วยแต่งให้ ทีนี้ถามว่าถ้าหากว่าวะลีมไ่ตอบรับคำขอแต่งงานจากฝ่ายชาย ถามว่า เข้าข่ายการขัดขืนของวะลีด้วยไหม

การตัดสินว่าวลีขัดขืนหรือไม่ เป็นกระบวนการทางศาล ฉะนั้น หากยังไม่มีการดำเนินการทางกระบวนการทางศาล ก็ไม่อาจตัดสินได้ว่าเป็นการขัดขืนที่จำเป็นต้องเปลี่ยนวลี

[Ābir]

น่าจะเขียนเรื่อง วะลีฆออิบด้วย เพราะเกี่ยวเนื่องกัน

มีเนื้อหาบางส่วนที่เกี่ยวข้อง
http://indahmind.com/forum/index.php/topic,1344.0.html